ادات عدولادات عدول یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ادات تبدیل‌کننده موضوع یا محمول به نقیض آن است. ۱ - توضیح اصطلاحادات عدول از اقسام ادات است که بر سر موضوع یا محمول و یا هر دو در می‌آید و جزء آنها می‌شود و موضوع یا محمول و یا هر دو را رفع می‌کند؛ مانند: نادان، خوار است، منافق نادان است و نابینا ناتوان است. حرف عدل با ادات عدول مترادف است. ۲ - وجه تسمیهوجه تسمیه این ادات به ادات عدول، آن است که حرف سلب در غیر معنای حقیقی خود استعمال شده و از معنای اصلی‌اش (سلب ربط) عدول کرده است. ۳ - اقسام ادات عدولاقسام ادات عدول عبارت‌اند از: غیر، لا، نا و بی. ۱. غیر، مانند: الحیوان غیر حجر. ۲. لا، مانند: کل اللاحیّ جماد، بعض اللاجماد حیوان. ۳. نا، مانند: نادان، خوار است. ۴. بی، مانند: دشمن بی‌باک است. یادآوری این نکته لازم است که مدخول لفظ «نا» به طور غالب، بلکه همیشه، اموری است که افاده وصفیّت می‌کند و مدخول لفظ «بی» همیشه یا به طور غالب، اسم ذات یا اسم معناست؛ بدون لحاظ وصفیت. [۱]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۳.
[۶]
ابن‌رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۹۱-۹۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادات عدول»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|